Astana zirvesine katılan garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran, Suriye'de dört ayrı güvenli bölge için imzayı attı. Anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını belirten Türkiye Dışişleri Bakanlığı, muhtıranın çatışan taraflar arasında hava unsurları dahil her türlü silah kullanımının durdurulması ile acil ve kesintisiz insani yardım akışının sağlanmasını kayıt altına aldığını belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus lider Putin'in dünyaya ilan ettiği güvenli bölgeler, ABD'nin de desteğini aldı. İngiliz basını, söz konusu bölgelerin İdlib vilayetinde, Hums kentinin kuzeyinde, Doğu Guta'da ve Suriye'nin güneyinde oluşturulacağını yazdı. Bu bölgeler haritada yeşil renkte görülüyor.

Rus basını, Soçi'deki zirveyi 'Dere kenarında domates çiçek açacak' ve 'Kısıtlamalar kalkıyor' başlıklarıyla sundu.

Dünyanın gözünü çevirdiği Astana'daki Suriye zirvesinde masaya yatırılan güvenli bölgeler için taraflar anlaştı. Kazakistan Hayrat Abdurrahmanov, garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye'de güvenli bölgeler için imza atmayı kabul ettiğini açıkladı. Reuters haber ajansı, gelişmeyi son dakika olarak dünyaya duyurdu.

Reuters ayrıca, Suriyeli muhalifleri temsil eden ekibin imza töreninde öfkeli bir şekilde bağırdığını ve töreni terk ettiğini bildiriyor. Zirveyi izleyen Al Jazeera muhabiri, muhaliflerin İran'ın anlaşmaya dahil olmasına öfkeli olduklarını aktarıyor. Al Jazeera muhabiri, muhalif delegasyonun kızgın bir şekilde ayağa kalktığını belirterek "İran imza sahibi olmamalı diye bağırdılar" dedi.

Astana'daki yeni zirve Temmuz ayının ortasında düzenlenecek. Bu, beşinci toplantı olacak.

Zirvede Rusya'yı temsil eden Alexander Lavrentyev, Moskova'nın söz konusu bölgelere gözlemci göndermeye hazır olduğunu açıkladı. Lavrentyev ayrıca halen ABD'nin askeri işbirliği teklifini kabul etmediğini ancak konu üzerinde çalışmaya devam edileceğini söyledi.

Türkiye'den ilk açıklama

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, resmi internet sitesinde anlaşmanın imzalandığını duyurdu:

"Toplantıda, ateşkes düzenlemesinin garantör ülkeleri olan Türkiye, Rusya Federasyonu ve İran arasında Suriye’nin İdlib vilayetinin tamamı, Lazkiye, Halep ve Hama vilayetlerinin belli bölümleri, Homs vilayetinin belli bölümleri, Şam/Doğu Guta bölgesi ve Deraa ve Kuneytra vilayetlerinin belli bölümlerini kapsayan çatışmasızlık bölgeleri oluşturulmasına ilişkin Muhtıra imzalanmıştır. Çatışmasızlık bölgelerinin sınırları ve işleyişine ilişkin ayrıntı ve düzenlemeler, önümüzdeki dönemde üç Garantör ülke arasında tesis edilecek çalışma grubunda belirlenecektir.

Çatışan taraflar arasında yukarıda sayılan bölgelerde hava unsurları dahil her türlü silah kullanımının durdurulmasını ve bölgelere acil ve kesintisiz insani yardım akışının sağlanmasını kayıt altına alan bu Muhtıra’yı memnuniyetle karşılamaktayız. 

Türkiye, sağlanan bu mutabakatın etkili bir şekilde uygulanarak mevcut ateşkes rejimini tahkim etmesi, böylelikle sahadaki koşulların iyileştirilerek bir yandan siyasi çözüm sürecinde anlamlı adımların atılmasını kolaylaştırması, diğer yandan Suriyeli sivillerin bulundukları yerlerde güvenlik ve insani ihtiyaçlarının karşılanması yönündeki gayretlerini etkin biçimde sürdürecektir."

Türkiye ve Rusya aynı noktada

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı Soçi'de ağırlayan Rusya lideri Vladimir Putin, harita üzerinde Suriye'de silahların susacağı bölgeleri belirledi. Basın toplantısında kameraların karşısına geçen iki lider, ABD Başkanı Donald Trump'ın da yeni plana destek verdiğini duyurdu. Putin, ayrıca, dört noktada silahların tamamen susmasıyla uçuşa yasak bölgelerin hayata geçebileceğini söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, çok yakında ABD'li mevkidaşı Rex Tillerson ile buluşacak. İki bakanın en önemli gündem maddesi, Suriye'deki yeni adım olacak.

Erdoğan: Kabul edilirse yüzde 50 çözülür

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Rusya dönüşü yaptığı açıklamada, söz konusu adımın atılması halinde Suriye'deki sorunun yüzde 50 çözüleceğini söyledi:

"Suriye konusunda ABD ile Rusya arasında görüş farklılığı var mı yok mu bunu da görmek istedik. Malum, şu anda Suriye konusunda Astana’da görüşmeler var. Orada Amerika ilk defa -bu seviyede- Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı seviyesinde katılıyor. Daha önce bu seviyede katılmamışlardı. Bu arada yeni kavramlar da gelişti. Biz terörden arındırılmış güvenli bölge ifadesini kullanıyoruz, kullanmaya da devam edeceğiz. Şimdi yeni bir kavram daha oturdu. 'Çatışmasızlık bölgesi' kavramı. Bu, İdlib merkezli bir alan; İdlib vilayetinin yanında Halep’in bir kısmı, Humus’un El Rastan bölgesi, Şam kırsalı, Deraa kırsalı ve Kuneytra kırsalı buna dahil. Temennimiz, dört bölgede çatışmasızlık adımının atılması. Bu sağlanırsa, Suriye’de bu iş yüzde 50 çözülmüş olur diye düşünüyoruz."

Şam rejimi destekliyor

Şam rejiminin lideri Beşar Esad da çatışmasızlık bölgelerini destekliyor. Resmi haber ajansı SANA'da yer alan Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, "Suriye, bu bölgelerin bombalanmamasını da kapsayacak şekilde 30 Aralık 2016 tarihinde imzalanan anlaşma kapsamında çatışmaların durdurulmasına yönelik taahhüdünü korumaktadır" denildi.

Bir bölge Türkiye sınırında

Erdoğan ve Putin'in açıklamaları, bugün İngiliz gazetelerinin sayfalarında geniş yer buldu. İki lider arasında buzların eridiğini belirten Daily Telegraph gazetesi, ulaştığı bir taslağı yayımladı. Taslak belgeye göre, söz konusu güvenli bölgeler muhaliflerin kontrolündeki İdlib vilayetinde, Humus kentinin kuzeyinde, Doğu Guta'da ve Suriye'nin güneyinde oluşturulacak.

Times: Türk, Rus ve İran orduları birlikte sahada olacak

The Times gazetesi ise, Rusya'nın dört bölgedeki güvenliği İran ve Türkiye ordularıyla birlikte sağlamayı önerdiğini yazdı. Gazeteye göre, halen planı kabul edilemez bulan muhalifler ülke çapında ateşkes istiyor.

Financial Times: ABD Astana'ya gözlemci gönderdi

ABD lideri Trump'ın Rus lider Putin'le güvenli bölgeleri konuştuğunu aktaran Financial Times ise, dün Soçi'de yapılan çağrı sonrası Amerikan yönetiminin Dışişleri Bakan Yardımcısı Stuart Jones'u gözlemci olarak Astana'ya gönderdiği yazdı. (Milliyet)