EGE MECLİSİ - Marmaris'e 62 kilometre uzaklıkta, arazi araçları veya deniz yoluyla ulaşım sağlanan İngiliz Limanı'nda, yürütücülüğünü İtalya'nın üstlendiği, 15 ülkeden 28 kuruluşun ortaklaşa yaptığı MERCES (Multi-disciplinary Consortium With Skills in Marine) Projesi kapsamında, halk arasında deniz çayırları olarak bilinen 'Poseidon Çayırları' su altında kafeslerle koruma altına alınarak, incelenmeye başlandı. 'Denizlerin oksijen deposu' olarak bilinen, Ege ve Akdeniz'de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Poseidon Çayırları için Akdeniz Koruma Derneği seferber oldu. Projenin ilk aşamasında Okluk Koyu'nda bulunan Cumhurbaşkanlığı yazlık konutunun 15 kilometre ilerisindeki İngiliz Koyu'nda çiftlik kuruldu. Çiftlikte, deniz çayırları kafes altında korumaya alındı. Akdeniz Koruma Derneği MERCES Projesi saha sorumlusu Vahit Alan, şunları söyledi:
"Su altında deney istasyonları kurduk. Buna 'Poseidon Çayırlarını İzleme Çalışması' diyebiliriz. Bu bağlamda var olan deniz çayırlarını inceliyoruz. Onların gelişme ve gerileme düzeylerini ilerleyen dönemlerde göreceğiz. Onun dışında daha önceden var olan bozulmuş alanlara yeniden ekim yapıyoruz. İnsan faktörü ve küresel iklim değişikliği en önemli sebebi. Tabii bunun yanında Süveyş Kanalı'ndan giren yayılımcı, istilacı türler dediğimiz en küçük organizmalardan tutun da balık bazındaki komploksiorganizmalara kadar birçok canlı giriyor. Dolayısıyla bizim var olan balık popülasyonlarının üzerine etkileri olduğu gibi besin maddesi oluşturan bitkisel organizmaları da ciddi şekilde tüketerek onlar üstünde baskı oluşturmakta. Özellikle Ege kıyılarında teknelerin bilinçsiz şekilde bu çayırlar üzerine demir atması, kıyı alanlarının tahribatı bu canlılar üzerinde olumsuz etkilere sahip. Tehlikeyi gören Avrupa Birliği'ne bağlı Akdeniz ülkeleri ve Türkiye 2016 MERCES Projesi'ni başlattı. 4 yıl sürecek olan projede, eğer deneyler sonuç verirse 2020 yılından sonra Ege ve Akdeniz'de sıklıkla bulunan tahrip olmuş deniz çayırı alanlarına kurulacak sualtı çiftliklerinde çayır yetiştirilerek, bu alanlar deniz habitatına yeniden kazandırılacak. Buradaki amaç ilk olarak küresel iklim değişikliği sonucu oluşan denizel ekosistemdeki değişimlerin izlenmesi. Deniz habitatlarının incelenerek izlenmesi projesi. Türkiye'de yenileme anlamında ilk defa en büyük proje çalışması gerçekleştiriliyor. Proje, Türkiye'de ilk defa Gökova Körfezi ve Foça'da uygulanmaya başladı."
TEHLİKEYE DİKKAT ÇEKMİŞLERDİ
Marmaris Belediyesi 2015 yılında İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri İşletmeciliği Enstitüsü Müdürlüğü işbirliği ile Marmaris Körfezi içindeki deniz çayırlarının incelenmesi için çalışma yapmış ve sonuç raporları yayınlanmıştı. Marmaris Çevrecileri Derneği ise Muğla Üniversitesi Su Bölümleri Fakültesi ile alanında uzman akademisyenlerle 7 ay süreyle inceleme yaparak deniz çayırlarının yok olmaya yüz tuttuğu raporlarını ilgili bakanlıklara göndermişti.
DENİZ ÇAYIRI NEDİR?
Adını mitolojideki deniz tanrısı Poseidon'dan alan ve fotosentez yoluyla Akdeniz ve Ege Denizi'nin yaşam kaynağı olan deniz çayırları, Akdeniz ve Ege Denizi'nin en önemli eko sistemlerinden biri. Deniz çayırları kıyı yapılaşması, turizm baskısı, kirlilik, çapa taraması gibi nedenlerle son yıllarda sürekli azalıyor. Çoğunlukla 1- 40 metre arasında değişen derinlikteki bölgelerde ortaya çıkan tür, fotosentez yapması nedeniyle denizlerin oksijen ihtiyacının karşılanmasında önemli rol oynuyor. Ayrıca geniş bir alana dağılım gösteren yapraklarıyla binlerce canlı türüne ev sahipliği yapan deniz çayırının halk arasında bilinen diğer adı deniz eriştesi, bölgenin flora (bitki türü) ve faunasının (hayvan türü) yüzde 25'inin yaşamına destek sağladığı biliniyor. Posidonia Oceanica'nın, kıyı erozyonuna karşı da önemli koruma sağlıyor. Sahil bandındaki 1 metrelik bir posidonia oceanica alanı kaybı, kıyı erozyonu sonucu denizin yaklaşık 20 metre içeri çekilmesine neden oluyor. 2010 yılından bu yana başta ODTÜ olmak üzere çeşitli üniversite, çevre platformları, araştırma dernekleri deniz çayırlarının yok olmaması için çalışmalar yürütüyor. (Ali GÜNDOĞAN/DHA)
