Ülkemizin çalışma hayatını değerlendirmeye kalktığımızda işsizlik halen en önemli sorunlardan biridir. Durum böyle olunca iş bulduğu için sevinen çalışanın sigorta primlerim tam ve düzenli ödeniyor olması önem sıralamasında ne yazık ki en altlardadır.
Bırakın sigortanın tam ve eksiksiz ödenmesi çoğu çalışan sigortaya ödenecek primin işveren tarafından kendisine ödenmesini bile talep edebiliyor.
Emeklilik ve çalışma hayatında haklarımızı sorgulamaya son on yıldır önem veriyoruz.Daha düne kadar çoğu çalışanımız işverene bırakın hak arayacağı bir cümle kurmayı hakkı olan ücreti bile isteyemiyordu.
Halbuki , ücret işçinin iş görme ediminin karşısında ,işverenin de ücret ödeme borcu olarak doğmaktadır.Ücret,işçi ve geçindirmekle yükümlü olduğu kişiler için arz ettiği önem sebebiyle,2709 sayılı Anayasamızın 55.maddesinde ‘Ücret emeğin karşılığıdır.Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır.’demektedir.
İşverenin sigorta primlerini düşük göstermek için düzenlediği ücret bordrosu artık kanunu yanıltıcı belge olarak kabul edilmektedir. 22.01.2008 tarihinde Meclis’te kabul edilen 5728 sayılı yasa ile Vergi Usul Kanunu’nun 359.maddesi değiştirildi. Kapsamı itibariyle,yanıltıcı belge düzenleme sayılan gerçeğe aykırı bordrolar nedeniyle , işveren hakkında (A.Ş.’lerde yönetim Kurulu hakkında) 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanabilecektir.Ayrıca ,ücretin vergisi de üç kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte istenecektir.Sigorta primi de cezalı olarak istenilecektir.Ücret bordrosu bir belgedir ve çalışanı düşük ücretle gösterip daha fazla ücret ödeyen işveren yanıltıcı belge düzenlemiş gibi cezalandırılacaktır. Ayrıca İş Kanunu’na göre ücreti eksik bildirilen işçiye haklı sebeple iş akdini fesih etme hakkını da vermiştir.
İşveren ,çalıştığımız süre boyunca aldığımız ücretten daha düşük ücretle sigorta primlerimizi bildirirse, ileri de alacağımız emekli aylığımız daha düşük olacaktır. Örneğin 1.10.2008 sonrası asgari ücretle sigorta primlerinizin ödendiğini varsayalım. Çalıştığınız her yıl ileride alacağınız emekli aylığı en az 40 TL düşüyor.
Yine işçinin hasta veya raporlu olduğu sürelerde alacağı geçici iş göremezlik ödeneği ücret bordronuzdaki rakama(sigorta primlerinize) göre belirlendiği için düşük sigorta primi ödenmesi iş göremezlik gelirinizin de düşük olması demektir.
İşçinin bordroda düşük düşük ücretle gösterilmesi işsizlik anında alacağı işsizlik parasının da düşük olmasına sebep olacaktır.İşçinin kıdem ve ihbar tazminatları da yine bordro üzerinden hesaplandığı için eksik gün veya prim bu alacaklarda da hak kaybına sebep olur.
Sosyal Güvenlik Haklarınız açısından sigorta primi ve eksik gün oldukça önemlidir.İşverenlerin olası davalar sonucu alacakları sigorta prim cezaları ve teşviklerin iptali gibi sonuçlarla karşılaşmamaları için azami özen göstermeleri gerekmektedir.
