4857 sayılı İş Kanunun 63.maddesine göre çalışma süresi haftada en fazla 45 saattir.Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre ,işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi ,işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine ,günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.Bu halde ,iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi ,normal haftalık çalışma süresini aşamaz.Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir.Ortalama çalışma süresi , fazla çalışmalar da dahil olmak üzere haftada 48 saati aşamaz.6645 sayılı Torba yasa çerçevesinde yeraltı madencilik faaliyetlerinde çalışan işçilerin çalışma saatleri günlük 7.5 saat ve haftalık en fazla 37.5 saat olarak belirlenmiştir.
Fazla çalışma normal mesai, zorunlu fazla çalışma ve acil durumlarda fazla çalışma olarak üç ayrı durumda değerlendirilebilir. Haftada 45 saatten fazla çalışmak fazla mesai olarak değerlendirilir.Fazla çalışma ücreti normal ücretin %150 si olarak düzenlenir.Çalışan fazla mesai yapmaya zorlanamaz.Eğer normal çalışma süresi haftada 45 saatten az olarak belirlenmişse işçiden 45 saate kadar çalışma istenebilir.Bu durumda fazla mesai ücreti normal ücretin %125 i olarak ödenir.İş kanununa göre işçiler fazla çalışma ücreti yerine izin seçme hakkına sahiptir.
Fazla çalışma süresi toplamı bir yıl içinde 270 saati geçemez.6552 sayılı torba yasa ile zorunlu ve istisnai durumlarda oluşan fazladan mesailer için ,işçiye ödenecek saatlik ücret normal ücretin %200 ü olmalıdır.
6645 sayılı torba yasa çerçevesinde 7.5 saatten fazla çalışma hususundaki yasak , çalışanın fazla mesai konusunda kendi rızasının bulunduğunu yazılı olarak belirtmesi halinde ,turizm , sağlık ve özel güvenlik sektöründe çalışan işçiler için kaldırılmıştır.
Haftalık tatil gününde ve resmi tatil günlerinde işçi çalışırsa %200 oranında ücret ödenir.Toplu iş sözleşmelerinde resmi tatil günlerinde çalışma konusunda bir hüküm yoksa işçinin onayı gerekir.
Fazla çalışma yaptırılacak işyerlerinde her yıl her bir işçiden ayrı ayrı muvafakat almak gerekir.Eğer işçiden bu muvafakat alınmazsa işçi fazla mesai ücreti ödense dahi iş akdini haklı sebeple fesih edebilir.İşçiye fazla mesai ücretleri ödense dahi eğer fazla çalışma konusunda muvafakat vermediyse işçi çalışmak zorunda değildir.Yasada fazla çalışma süresi 270 saatten fazla olamaz denilmektedir.İş kanununa ilişkin fazla çalışma sürelerinde işçinin her yıl yazılı onayının gerektiği ve bu yazılı onayın olmadığı durumlarda işçinin fazla çalışmaya zorlanmayacağı açıkça belirtilmiştir.Bu nedenle işverenlerin her yıl her bir işçiden fazla mesai konusunda imzalı muvafakat alması zorunludur.Aksi durumlarda fazla mesai ücreti ödenmiş olsa da işçi tek taraflı olarak iş akdini haklı nedenle fesih edebilir.Fazla mesai ücretinin ödenmesi demek işçinin olağan çalışma sürelerinin dışında çalışmaya zorlanması demek değildir. Ücret alınmış olsa dahi 270 saati aşan çalışma insan sağlığına zararlı olduğu için işçi bunu aşan sürelerde çalışmayı red edebilir.Yıllık 270 saati aşan çalışma günlük 18 saate varan çalışmalar demek ki bu da insan sağlığı açısından uygun değildir.
Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi ise ayrı bir dava konusudur. Burada ispat yükümlülüğü şahitle veya evraklarla işçinin üzerindedir. Yani eğer fazla mesai ücretlerinin eksik ödendiğini veya ödenmediğini iddia ediyorsanız bunu şahit ve evrakla ispat etmeniz gerekir.
FAZLA MESAİ ÇALIŞAN MUVAFAKATNAMESİ
………. Tarihinden itibaren çalıştığım……..…….unvanlı işyerinde iş kanunun 41.maddesinde yer alan fazla çalışma süreleri ve bu sürelerin üstünde işverenin talebi ile fazla çalışma yapmayı kabul ediyorum.
İş Kanunun 41’inci Maddesi gereğince ...........yılında yapılacak olan Fazla Çalışma/Fazla Süreli Çalışmalara katılmam karşılığında ücret ya da serbest zaman kullandırılmasını, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde ihtiyaç duyulması halinde Fazla Çalışma yapacağımı bugünlere karşılık olarak ücretimi 4857/47’inci Maddesine göre hesaplanan tutar üzerinden alacağımı kabul ederim.
İşçinin Ad ve Soyadı: İmzası : Tarih
