Son yıllarda genelge ve yönetmeliklerle Sosyal Güvenlik Uygulamalarında sık sık değişiklikler yapılmakta yapılan bu değişiklikler ile sigortalı emeklilik zamanı geldiğinde adeta bir şok yaşamakta ve soluğu mahkeme kapılarında almaktadır. Halbuki en geç kırklı yaşların başında emeklilik şartları başta olmak üzere sosyal güvenlik hakları konusunda mutlaka bir sosyal güvenlik uzmanından detaylı bilgi almakta ve planlamakta yarar bulunmaktadır.
Özellikle son bir yıldır gözlemlediğim , danışmanlık ofisime gelerek bilgi alan şirket ortağı veya firma sahibinin çoğunun temel hatasının tabii olmaları gereken sigorta statüsünden farklı statüde prim yatırmasıdır. Genellikle de bu durum öncesinde emeklilik için zamanında danışmanlık almadıklarından emeklilik başvurusu yaptıklarında ortaya çıkmaktadır.
Sosyal Güvenlik Sistemimizde oluşan bu mağduriyetin önüne geçebilmek için şirket ortaklarının 5510 sayılı Kanunun 53.maddesindeki düzenlemeleri ve Sosyal Güvenlik Kurumunun uygulamalarını bilmeleri ve kontrol etmeleri gerekmektedir.Şirket ortaklarının sigortalılıklarının başlangıçları ve bitişlerinde bildirim yükümlülükleri vardır.
Sosyal Güvenlik sistemimizde işveren veya işçi statüsünde olanlar sigortalı olmaktan kendi istekleri ile vazgeçemezler .Sosyal Güvenlik sistemimizde zorunluluk ilkesi vardır.
5510 saylı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4 , 5 ve 6.maddesinde kimlerin sigortalı sayılacağı kimlerin sayılmayacağına ilişkin düzenlemelere detaylı olarak yer verilmiştir. Çoğunlukla zorunlu sigorta kapsamında olan 5510 sayılı kanunun 4.maddesinde 4b statüsünde yer alan şirket ortakları ve firma sahiplerinin sigortalılıkları konusunda belirsizlikler yaşanmakta hatalı statülerde primler yatırılmaktadır.
ŞİRKET ORTAKLARININ SİGORTALILIĞI
1.10.2008 tarihinden itibaren 4b (Bağ-Kur ) statüsünde zorunlu sigortalı olan şirket ortakları kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinde 4a (SSK) kapsamında sigortalı bildirilemezler. Ancak şirket sahipleri veya ortakları işyerlerinde 1.10.2008 tarihinden önce sigortalı olarak bildirilmeye başlamış ise bu sigortalılık kesintiye uğrayıncaya kadar önce başlayan sigortalılık devam eder.
5510 saylı Kanunun 4.maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin ( 3) numaralı alt bendine göre Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları ve diğer şirket ortakları zorunlu sigortalı sayılmıştır.
Şirket ortağı 1.03.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanundan yararlanarak zorunlu 4b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olmasına rağmen ortağı olmadığı başka bir şirkette 4a(SSK) kapsamında çalışmaya başlarsa çalışmaya başladığı günün bir gün öncesinden geçerli olmak üzere 4b kapsamındaki sigortalılığı sonlandırılır ve 4a statüsündeki çalışması sigorta primi değerlendirilmeye alınır.Bu durumda olan şirket ortakları dilerse Bağ-Kur primini ödemez ve emekliliğinde diğer şartları taşıyorsa 4a(SSK) statüsünde primleri birikmeye devam eder.
Anonim şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyeleri 4a(ssk) statüsünde zorunlu sigortalıdır.Anonim şirket ortağı aynı zamanda yönetim kurulu üyesi olanlar zorunlu 4b (Bağ-Kur) statüsünde sigortalıdır.
Anonim Şirkette yönetim kurulu üyesi olmayan , fakat ortak olan kişi Türk Ticaret Kanunundan kaynaklanmayan bir görev (insan kaynakları müdürü, finansman müdürü, fabrika müdürü) alması halinde zorunlu olarak 4a (SSK ) kapsamında sigortalı olur.
5510 saylı Kanunun 7.maddesine göre şahıs şirketleri,kolektif,adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin başladıkları tarihten itibaren zorunlu 4b(Bağ-Kur ) statüsünden sigortalılıkları başlar.
Yine aynı kanun maddesinde Limited şirket ortakları ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının ticaret sicile tescil edildikleri tarihten 4b (Bağ-Kur) sigortalılıkları zorunlu olarak başlar.
Anonim Şirket ortaklarının ise yönetim kuruluna seçildikleri tarih zorunlu 4b (Bağ-Kur) kapsamına alındıkları tarihtir.
Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliğine göre Sosyal Güvenlik Kurumuna şirket ortaklarının veya ilgili resmi kurumların 15 gün içerisinde e-sigorta yoluyla ortaklık durumlarını , değişiklikleri bildirmesi zorunludur.
Kollektif şirket ve adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki ortaklarının sigortalılıklarının ,vergi dairelerince Sosyal Güvenlik Kurumuna 15 gün içerisinde bildirilmesi gerekmektedir.
Anonim Şirket ortağı olup , yönetim kuruluna seçilenlerin şirket yetkililerince 15 gün içinde bildirmesi gerekmektedir. Limited şirket ortaklarının ticaret sicil memurluğu tarafından 15 gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.Ortaklık değişikliklerinde bildirim sorumluluğu şirket yetkililerine verilmiştir.
Bütün şirketlerde kapanış veya ortaklığın son bulması halinde durumun Sosyal Güvenlik Kurumuna 10 gün içinde şirket yetkileri aracılığı ile bildirilmesi gerekmektedir.
Bağ-Kur sosyal güvenlik sistemimiz içinde karışık mevzuatı olan ,sürekli değişiklikler yapılan ve mutlaka sigortalı özelinde değerlendirilmesi gereken bir sigortalılık statüsüdür.Sosyal Güvenlik Kurumuna başlangıç ve bitiş tarihleri mutlaka doğru ve süresinde işverenler ve şirket yetkilileri tarafından bildirilmelidir. İşverenlerin ve şirket ortaklarının bildirim yükümlülüklerini zamanında yapmaları durumunda idari para cezaları ile karşı karşıya alabilmekte emeklilikleri de sıkıntıya girebilmektedir. Bağ-Kur kapsamında olanlar mutlaka emeklilikleri için bir girişimde bulunmadan önce detaylı bilgi almalıdır.
