Çalışarak hayatını devam ettirenler için , yani ağzında gümüş kaşıkla doğmayanlar hariç hayat zaten yeteri kadar zordu. Hepimiz ama hepimiz evde oturarak da yaşamımızı tamamlayabiliriz.

Eskileri bir sözü vardır. Ekmek elden su gölden işte bunu hiç yaşamamış hayat boyu çalışarak kazanmış olanlar için virüs aslında hayatın ta kendisidir. Bugün haftalardır bizleri çalışma hayatından uzak tutan ölüm tehdidi aslında çalışma hayatının tamamında vardı. Aradaki fark sadece Coronavirüs biraz tez canlı yavaş yavaş değil kısa sürede canını alırım diyor.

Çalışma hayatının olmazsa olmazı emek ve sermaye ilk defa aynı anda zor durumda kaldı. Sermaye sahibi işveren eğer çok borçlu yakalanmadıysa bu süreci daha kolay atlatacaktır. Fakat emek kesimi ve emekliler zaten son on beş yıldır bir ay sonranın gelirini bir ay önceden kredi kartları ile ödeyip bitiriyordu. Yani bir ay geriden geliyor kazanmadığı parayı harcıyordu.

Peki bu virüs ile neler oldu? Neler değişti?En az zararla nasıl kurtuluruz?

Öncelikle Coronavirüs İş Hukuku açısından zorlayıcı sebepler arasındadır. İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilmeyen bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın, hastalık, seferberlik ve benzeri nedenler ZORLAYICI SEBEPLER olarak adlandırılır.

4857 sayılı İş Kanununda zorlayıcı sebeplerden olan salgın hastalık sebebiyle işlerin tamamen durması veya ara verilmesi durumunda işveren bir hafta süreyle işçiye salgın öncesi ücretinin yarısını ödemek zorundadır. Bir haftanın sonunda işveren Kanun gereği ücret ödemek zorunda değildir. Bu durumda işverenin bir hafta süreyle yarım ücret ödediği süre sonunda kısa çalışma ödeneği başlar.

Bu nedenle ülkemizde alınan önlemlerden biri olarak İşveren ‘e çalışanları için KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE başvurması için gerekli olan şartlar esnetilmiş ve başvurular alınmaya başlamıştır.

Kısa Çalışma ödeneği kaç kişinin çalıştığına bakılmadan tüm işverenler için başvuru imkanı açıktır. İŞKUR internet sayfasından her çalışanınız için emekli çalışanlar hariç Kısa Çalışma Ödeneği talebinde bulunabilirsiniz. Kısa Çalışma Ödeneğinde bulunan İşveren ‘in söz konusu işyerinde haftalık çalışma süresinin 1/3 oranında azalması yeterlidir. Tamamen işyerini kapatmayı da seçebilir. Fakat haftalık çalışma saatinin en az 1/3 oranında azalması şarttır. Yani çalışması  aralıksız devam eden çalışma saatlerinde ve düzeninde değişiklik olmayan işyerleri için Kısa Çalışma Ödeneğinden bahsedemeyiz.

Bunun dışında işyeri ve işveren için ikinci bir şart bulunmamaktadır. Yani işyerinizin SGK borcu, vergi borcu gibi diğer özellikli durumlar bu dönem için dikkate alınmamaktadır. İşverenin borcu da olsa Kısa Çalışma Ödeneğine virüs nedeniyle başvurabilir.

Kısa Çalışma ödeneği talebinde bulunan işçiler için ise son üç yıl içinde 450 gün sigorta primi ve son 60 gün kesintisiz sigortalı olma şartı dışında bir şartta bulunmamaktadır. Eksik gün bildirilmiş olsa dahi hizmet akdi bulunuyorsa kısa çalışma ödeneğinden faydalanılacaktır. Bu durumda yararlanan işçi emekçi sayısı yüksek olacaktır.

İŞKUR ‘a internet üzerinden yapılan başvurular eksiksiz ve doğru bilgileri içermesi durumunda başvuru evrakları ile değerlendirilecek ayrıca işyerleri yerinde ziyaret edilerek tespit yapılmayacaktır. Başvurular İşveren tarafından yapılacak ödemeler ise işçilere her ayın beşinde ödenecektir. Yani ödemeler direkt çalışan kesime yapılacaktır .Kısa çalışma ödeneği şartlarını taşımayanların daha önceden başlamış işsizlik parasından almadıkları kalan bir bakiye aylık alacakları varsa kısa çalışma ödeneği süresi kadar kısmı bu alacaktan işçiye ödenecektir.

Örneğin son çalıştığınız işyerinizde kesintisiz 60 gün çalışmanız yoksa ve geçmişte işe başladığınız için alamadığınız işsizlik aylığınız kaldıysa kısa çalışma ödeneği şartlarında son 60 gün şartı olmasa dahi adınıza kısa çalışma ödeneği ödenecektir. Kısa çalışma ödeneği işçinin son 12 aylık sigortaya bildirilen prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60 ‘ı olarak belirlenir. Bu kapsamda çalışılmayan süreler için ödeme yapılacak asgari ücretli bir işçi için işyerinde çalışma tamamen durduysa 1.752 Lira olacaktır. Kısa çalışma ödeneğinde maksimum ödenecek tutar 4.380 Lirayı geçemez.

Zorlayıcı sebeple işveren tarafından işyerinin kapatılması durumunda işçiye bir hafta ödenen yarım ücret sonunda işveren ücret ödemek zorunda değildir. İşçi, dilerse iş akdini haklı sebeple fesih edebilir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24.maddesi gereğince işçinin haklı sebeple feshinde kıdem ve ihbar tazminatı hakkı bulunmaktadır.

İşveren işçinin onayı olmadan zorunlu ücretsiz izine çıkaramaz. Zorla işçinin onayı olmadan uygulanacak ücretsiz izin işçinin haklı sebeple iş akdi feshi, işe iade davası açma gibi haklarını gündeme getirecektir. İşçi ve işveren arasında anlaşarak ücretsiz izini uygulayabilir. Ücretli izin uygulaması yine işverenin insiyatifindedir. İşçiye ücretsiz izin talebi yazılı olarak yapılır, işçi 6 gün içinde kararını verir. İşçi ücretsiz izne çıkmak istemezse işçinin talebi ile işveren tüm işçi alacaklarını ödemek zorundadır.

İşverenin, işçinin Coranavirüs sebebiyle hastanede veya raporlu olması halinde ihbar süresini 6 hafta aşmadıkça iş akdini fesih edemez. Bu durumda dahi ihbar ödemese de kıdem tazminatı ödemek zorundadır.

İşçinin ücretinin Coranavirüs dahi olsa eksik yatması işçiye haklı sebeple fesih hakkı verir.

İşverenin Coronovirüs nedeniyle işçilerine yazılı imzalarını alarak yaptığı bir diğer teklifte TELAFİ ÇALIŞMASIDIR.Coronavirüs nedeniyle işin durması durumunda işveren isterse 4 ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Telafi çaışması süreleri günlük çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz.Telafi sürelerin ücreti fazla çalışma ücreti gibi değil normal çalışma ücreti olarak hesaplanır. Yani telafi çalışma süresi ile birlikte bir işçi en fazla günde 11 saat çalıştırılabilir. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.

Coronavirüs ile hayatımızda yeni bir dönem başlıyor. Hiç bir şey eskisi gibi olmayacak. Bu yeni dönem inşallah çocuklarımıza, tüm insanlığa başta sağlık sonra huzur getirir. Görünen o ki yeni dünya düzeninde en çok sınanacağımız konu da sağlık olacaktır.

Sağlıcakla Kalın

DİLEK ETE

www.dilekete.com

Tel: 05319559071