EGE MECLİSİ - İzmir Ticaret Odasında düzenlenen “İran ile İş Yapma Semineri”nde konuşan İran Ankara Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Hamid Zadboom, “Amerika ile çevredeki düşman ülkelerin hem Türkiye hem de İran’a uyguladığı baskı ve sıkıntılar var. Bu sıkıntıları sineye çekiyoruz. Herşeye rağmen 80-90 milyar dolarlık ticaret yapıyoruz. Her iki ülkenin bu baskı ve sıkıntılı dönemi atlatacaklarını ve geliştireceklerini umuyoruz” dedi.
İran ekonomisi ve potansiyel işbirliği olanakları ile ilgili bilgi veren Ticaret Müşaviri Hamid Zadboom İran’dan Türkiye’ye bakır, üre gübresi, aliminyum, çinko, fıstık, zift ve bir takım petrol ve petrokimya ürünleri ihraç ediyoruz. Bunlar, petrol ve doğalgaz dışında Türkiye’ye en çok ihraç ettiğimiz ürünlerin başında geliyor. Geçtiğimiz sene Türkiye’ye 7.5 milyar dolar ihracat yapmıştık. Bunun 5.5 milyar doları petrol ve petrol ürünleriydi. İthal ettiğimiz ürünlere baktığımızda da, muz, buğday, ayçiçek yağı, mısır, potasyum klorür, arpa, tütün, pamuk ve sigara, araba ve araba yedek parça elyaf, kumaş ve birtakım tamamlayıcı ilaç maddeleri liste başında yer alıyor” dedi.
“Ticaret yapmak isteyenler olanakları yerinde görmeli”
İran ile ticaret yapmak isteyen herkesin gelip havasını soluması ve olası ticari olanakları yerinde görmesi gerektiğini belirten Zatboom, “İran’ın kuzeyi ve güneyinde limanlarımız var. Bu limanlar aracılığıyla doğuya ürün gönderme şansınız var. 14 ticari limanımız ciddi çapta hizmet verme olanağımız bulunuyor. Aynı zamanda ticarette serbest bölgelerimizi kullanabilirsiniz. 7 serbest bölgemiz var ve bunlardan ikisi Türkiye’nin gümrük kapılarında bulunuyor. Birçok yatırımcı gelip üretimlerini buralarda yaparsa doğrudan İran pazarına ya da komşu ülkelere satış yapabilir. Bunun nedeni oradaki ucuz enerji ve iş gücüdür” ifadelerini kullandı.
“İran ve Türkiye’nin işbirliği yapacakları çok alan var”
İran İstanbul Başkonsolosu Bkhtiar Assadzadeh Sheikhjani ise, her iki tarafın daha iyi olduğu noktaları bulup bu alanlarda işbirliğini güçlendirmeye çalışacaklarını belirterek, “İran ile Türkiye arasında, işbirliği yapılabilecek birçok alan bulunuyor. Şu anda yıllık 4 ile 4.5 milyon İranlı turist dünyanın farklı noktalarına seyahat ediyor. İranlı turistlerin 2.5 milyonu Türkiye’yi seçiyor. Bu rakamın çok üzerinde bir potansiyel var. Bunun birkaç nedeni var. Birincisi, Türkiye’de ucuz malların bulunması. İkincisi ise, Türklerin İranlıları daha iyi karşılaması ve vatandaşlarımızın burada kendilerini ülkelerinde gibi hissetmeleri. Türkiye’nin farklı şehirlerine de turist göndermeyi planlıyoruz” dedi.
Hedef 30 milyar dolar
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Güleç de Oda olarak İran-İzmir ilişkilerinin gelişmesine çok önem verdiklerini belirterek, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz Ekim ayında kalabalık bir heyetle Tahran’a gitti. Ziyarette taraflar ikili siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine vurguda bulundular. Bugünkü toplantının amacı da İran ile iş yapan veya yapmak isteyen üyelerimize bilgi sağlamak, sorularını cevaplamak. Sayın Cumhurbaşkanlarımız tarafından her fırsatta dile getirildiği gibi ülkelerimiz arasındaki ticaret hacmini 30 milyar dolara çıkarabiliriz” dedi.
“Türk ve İranlı işadamlarının işbirliğini teşvik etmeliyiz”
2017 yılındaki ticaret hacminin 10,7 milyar dolar olduğuna dikkat çeken Güleç, “Ülkemiz başlıca altın, mücevherci eşyası, otomotiv yedek parçası, ağaç ürünleri ihraç ederken, ithalatımızın çok büyük bir bölümünü ham petrol ve doğal gaz oluşturuyor. Türk ürünleri İran pazarında rağbet görüyor ve İran piyasasındaki Türk malı imajı olumlu. Ege Bölgesi’nin payı 344 milyon dolar, İzmir’in aldığı pay ise sadece 205 milyon dolar. 31.12.2017 itibari ile Türkiye’de İran sermayeli 4.624 firma var. Bu firmaların sadece 160 tanesi İzmir’de. Çok düşük seviyede olan ticaret hacmini artırmamız gerekiyor. Yeni dönemde gerek İran’da gerekse ülkemizde ve tabii ki İzmir’de Türk ve İranlı işadamlarının ortaklık ve işbirliği yapmasını teşvik etmeliyiz” diye konuştu.
“Karşılıklı ziyaret ve fuarlar ile etkin işbirliği yapılmalı”
Türk ihraç ürünlerinin tanıtımına destek olmak üzere Tahran’da Türk Ticaret Merkezi’nin geçtiğimiz Temmuz ayında açıldığını hatırlatan Güleç, “Bu merkezde halihazırda tekstil, konfeksiyon, kimya ve mobilya sektörlerinden 53 Türk firması yer alıyor. İran’da, Tahran başta olmak üzere 200’ün üzerinde Türk sermayeli firma faaliyet gösteriyor. Ülkelerimiz arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması ise 1 Ocak 2015’te yürürlüğe girdi. Bu Anlaşma ile İran’a 140 tarım ürününde gümrük vergisi indirimi sağlanırken, İran’dan 125 sanayi ürününde indirim alındı. Listelerin genişletilmesi için müzakereler devam ediyor. Biz meslek odalarına çok iş düşüyor. İşin özü, karşılıklı ziyaret ve fuarlar ile etkin işbirliği yapmak” dedi.
Turizmde de işbirliği potansiyeli mevcut
Ekonomi ve ticaretin yanı sıra turizm konusunda da büyük bir işbirliği potansiyelinin mevcut olduğuna dikkat çeken Güleç, “2014 yılında ülkemizi ziyaret eden İranlı sayısı 1,6 milyon iken, 2017 yılında, bu sayı 2,5 milyon olmuş. Yapılan değerlendirmeler 2018 yılında İranlı turist sayısının 3 milyonu aşacağı yönünde. Turizm konusunda işbirliği yapmamız son derece önemli” dedi.
Düzenlenen toplantıya İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Güleç, İran İstanbul Başkonsolosu Bkhtiar Assadzadeh Sheikhjani, İran Ankara Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Hamid Zadboom, Siyasi Müsteşar Daryush Abdullahi, İran İzmir Fahri Ticaret Müsteşarı Emir Ensari ve iş insanları katıldı. (Mihrap Düzöz - Sinan Yeniçeri/İHA)
