Koronavirüs (Covid-19) , ile iki ay oldu tanışalı ama hayatımızın her alanında yeni bir düzenlemeye sebep olacak kadar ana merkeze geldi oturdu.
Sosyal hayatımız bir şekilde düzene girecek dahi olsa, iş hayatımız da oluşan etkileri daha uzun sürecek gibi gözüküyor. Mücbir sebeple bazı işyerleri kesin olarak çalışamazken bazı işyerleri ve işkolları zorunlu olarak çalışmak zorunda kaldı. Zorunlu olarak çalışmaya devam eden mesleklerde görev alan sigortalıların aldıkları önlemlere rağmen Koronavirüs nedeniyle hastanede yatması, tedavi görmesi hatta bu virüs nedeniyle sağlığında kalıcı hasar olması durumunda Sosyal Güvenlik Mevzuatı ve İş Kanunu açısından hakları neler olabilir bu konu son günlerde en çok tartışılan konulardan biri haline geldi.
Koronavirüs dünya çapında salgın bir hastalık ve çok hızlı bulaşan bir hastalık olması nedeniyle özellikle insanların yoğun olduğu hizmet sektöründe çalışmak zorunda kalanlar için risk doğuruyor. Her ne kadar işyerleri koruyucu önlemleri alsalar da iş hayatı bu virüs için yeteri kadar hazır değildi.
Peki, Koronavirüs Meslek Hastalığı veya İş Kazası Olarak Değerlendirilebilir mi?
İş Kazası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 13.maddesine göre;
*Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
*İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görev nedeniyle,
*Sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
*İş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
*İşverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlar da,
*Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
*Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engel bırakan olaydır.
Yine 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş kazasını ‘İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hale getiren olay olarak tanımlamıştır.
Sonuç olarak; işyerinde veya iş için görevliyken başımıza gelen, sonucunda ölüm veya engel durumu oluşturan olaya iş kazası diyebiliriz.
Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku alanında otoriteler bu konuda illa ki söylemlerde bulunacak, davalar açılacak hak arayışlara başlayacaktır. İşte tam da bu sırada Sosyal Güvenlik Kurumu bir genelge ile açıklama yaparak Koronavirüs (Covid-19) iş kazası değildir dedi.
Aslında daha önce böylesine bir salgın hastalıkla karşılaşılmadığı için ilgili mevzuatta düzenleme yapılmadı. Ama Sosyal Güvenlik Kurumunun genelge ile yaptığı açıklama bile tek başına bu hastalığın iş kazası veya meslek hastalığı içinde yer alacağının sinyallerini veriyor.
Sosyal Güvenlik Sisteminin içinde İş kazası sayılan haller veya iş güvenliği konusunda alınan önlemlerin geçmişine baksanız son yirmi yıldır çok gündemde olduğunu görürsünüz.
Öyle ki, hala daha meslek hastalığı kabul edilmeyen veya iş kazası kapsamına alınmayan dava ile iş kazası kabul edilen tespitler var.
Koronavirüs ise tüm dünyanın altı aydır gündeminde olan bir konu iken hele ki ülkemizde iki aydır olmasına rağmen SGK ‘nın genelge yayınlayacak kadar dikkatini çekmiş. Sosyal Güvenlik Kurumu da biliyor ki COVID-19 bal gibi de İş Kazasıdır. Yoksa bu kadar sıkıntı varken bu konuda genelge yayınlar mı?
Koronavirüs hakkında daha bilim adamları hastalığın vücutta bırakacağı hasarı tam olarak belirlememişken, kalıcı hastalık veya hastalığın tekrarlama oranı konusunda net bir cevap veremezken nasıl oluyor da SGK İş Kazası değil hastalıktır diyor anlamak mümkün değil.
Nisan ayı başlarında İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ tarafından Sağlık Birimlerine ve Hastanelere gönderilen COVID-19 İŞKAZASI BİLDİRİMİ konulu yazı ile ülkemizde sağlık çalışanları arasında Covid -19 virüsünün tespit edilmesi nedeniyle teşhisi koyan doktorun iş kazası bildirimi kısmının MEDULA SSİTEMİNDE işaretlemesi gerektiği hastanelere bildirilmiştir. Yani Sağlık Bakanlığı COVID-19 tespit ettiğin sağlık çalışanına MEDULA sisteminde İş Kazası olarak bildir diyor bir ay sonra SGK iş Kazası değil hastalık diyor. Bu da gösteriyor ki, sağlık çalışanları açısından COVID-19 İş kazası olarak kabul edilmektedir.
Özellikle COVID -19 salgın döneminde sokağa çıkma yasaklarının da başladığı 19 Mart 2020 sonrası işe gitmek zorunda kalan başta sağlık çalışanları, Mali Müşavirler, Polis, Asker, Hemşire, Güvenlik Personeli, Belediye Çalışanları gibi işini devam ettirmek zorunda kalan meslek Gruplarında COVID -19 İş kazasıdır. Tabii ki evinde oturan Ayşe Teyze için COVID-19 salgın hastalıktır. Fakat çalışan sigortalı olan ve işini devam ettiren herkes için COVID -19 İş Kazasıdır.
Covıd-19 ile İş Kazasının Ortak Yönleri Nelerdir?
*İş kazası da, Covid -19 da işyerinde bulunduğunuz sırada veya işin gereği nedeniyle başka bir yerde işverenin görevlendirilmesi esnasında olması,
*İş Kazası da, Covid -19 da aniden bir anda ortaya çıkan , (hepimiz biliyoruz ki virüsü hemen kapabiliyorsunuz ) , işçinin iradesine seçim şansına bırakılmayan,
*İş Kazasının da Covid-19 da İşyerinde oluşabileceği gibi, işe gelip giderken oluşabilir,
*İş Kazasında da, Covid-19 da (Akciğerlerde) her ikisinde de en az %10 vücutta hasar bırakması,
*İş Kazasında da, Covid -19 da ölümle sonuçlanabiliyor.
*İş Kazası da İşin gereği nedeniyle devam eden ve önlemlere rağmen gerçekleşen, COVİD-19 da bulaşıcı hastalık olması enfeksiyona sebebiyet vermesi ve önlemlere rağmen ortaya çıkması
İş kazası ile Covıd-19 u aynı şartların içine yerleştiriyor.
Yani özetle SGK bir genelge yayınlayarak bu İş Kazası değildir diyemez. Böyle bir açıklama da yapsa hak peşinde koşanların önünü kolay kolay kesemez.
Yargı Bu Konuda Ne Diyor?
Ülkemiz de yargı kararları henüz bulunmamakla birlikte bir başka salgın hastalık olan DOMUZ GRİBİ nedeniyle meydana gelen vefata Yargıtay 21.Hukuk Dairesi İş Kazası demiştir. Yargıtay 21.Hukuk Dairesinin 2018/5018 E. 2019/2931 k.15.04.2019 kararda Tır Şoförü olarak çalışan bir işçinin iş için gittiği Ukrayna ‘da hastalanması ve ardından domuz gribi nedeniyle hayatını kaybetmesini İş Kazası olarak kabul etmiştir. Domuz Gribinin etkileri ve yaşanan sorunlar bu kadar fazla olmamasına rağmen İş Kazası tespitinde bulunan Yargı COVID-19 da oluşabilecek kayıplara salgın hastalık diyemeyecektir.
