Bireysel ve toplumsal olarak son noktada belli olgular aranır.  Mutluluk, huzur ve sağlık. Toplumsal mutluluk, o ülkenin en önemli sosyal-ekonomik göstergesidir. Toplum olarak ne kadar mutluysak, huzur, güven ve barış içinde yaşamanın rahatlığını yaşıyoruz demektir. Mutluluk, ülkeler için en önemli kalkınma göstergesidir. Bunu sadece ekonomik etkilere dayandırmak da çok doğru değil. Bir ülkede mutluluğu belirleyen 6 ana faktör bulunuyor. 1-Kişi başına düşen milli gelir, yani para sahibi olmak, 2-Sağlıklı bir ömür ve beklentisi, 3-Özgür karar alabilme ve yaşayabilme, 4-Güven içinde yaşama, 5-Sosyal destek, 6-Yardımseverlik. Sadece parayla da saadet olmuyor. Para etkili ama bunun yanında toplumsal duyguyu desteleyecek ortamları oluşturmak şart görünüyor. Son yapılan araştırmalara göre 150 ülke arasında Türkiye, Dünya Mutluluk Endeksi raporuna göre 112'nci sırada. Sonuç olarak Türkiye mutsuz bir ülke. Her yıl mutsuzluğumuz artarak devam ediyor. 2017 yılında 69'uncu sıradaymışız. Dünyada mutluluk algısında en büyük etken pandemi ve ekonomik kriz oldu. Bununla birlikte güven, ortamı olumsuz etkilendi.  

MUTLULUK EN İYİ KALKINMA ÖRNEĞİ
Dünyanın en mutlu ülkesi Finlandiya. Sırasıyla Danimarka, İsviçre, Hollanda, Lüksemburg, İsveç, Norveç, İsrail ve Yeni Zelanda en mutlu 10 ülkeyi oluşturuyor. En mutsuz ülkeler Afganistan, Lübnan, Zimbabve, Ruanda, Tanzanya ve Zambiya olarak liste devam ediyor. Liste sıralamasında, ülkelerin kişi başına düşen milli geliri, özgürlük, sağlık ve sosyal yardım imkanları, yolsuzluk karnesi, eğitim ve alım gücü gibi kriterler baz alınıyor. Ekonomi ana eksen ama mutluluk, demokrasi, özgürlük ve güven kavramlarıyla hayat buluyor. Ayrımcılığın olmadığı, liyakatin esas alındığı, torpilsiz, adaletli bürokrasi mutluluğa direkt etki ediyor. Çağdaş eğitim ve sağlık sistemi bütünleyen en önemli olgular. Saydıklarım birleşince mutlu ülkeler ve bireyler ortaya çıkıyor. Ülke mutluluğunu kişilerin mutluluğu ortaya çıkarıyor. Kişiler mutluysa ülke mutludur.

Son cümle: "Bu ülkenin duygusal zenginliği hep oldu, hep var. Tek eksiğimiz sosyal adalet ile insanlarımızı ekonomik zenginliğe taşımak. Mutluluk uzak değil..."