(Eral Aytemiz/EGE MECLİSİ)-Dokay Şirketler Grubu yönetim kurulu ortaklarından Münir Sirhan Özen ile pandeminin otomotiv sektörüne etkilerini konuştuk. İşte Münir Sirhan Özen ile gerçekleştirdiğimiz söyleşiden öne çıkan kısımlar...

Pandemiden nasıl etkilendiniz? 

(Münir Sirhan Özen)-Geçen sene Mart ayında biliyorsunuz pandemi ortaya çıktı ve tabii hayat durdu. Rent a car çok ciddi bir darbe aldı çünkü sokağa çıkma yasakları vardı. Bizim en büyük hareket kaynağımız havalimanları. Yaklaşık bin araba çalışıyor havalimanında. Tabii yasaklar geldiği zaman bu araçların hepsi durdu. Uçaklar inmedi, kalkmadı. Havalimanında çalışan personellerimizle de alakalı, işe gelmeleri gitmeleri çok ciddi sıkıntılar doğurdu. Ofisleri kapatmak kolaydır çünkü beyaz yaka evden bilgisayarlarla çalışabiliyor. Ama rent a car gibi, ikinci el gibi sahada çalışan arkadaşlarımız için çok kolay değildi. Bizim için de kolay değildi. Mart'tan sonra 1 Temmuz'a kadar sıkıntı vardı. 1 Temmuz'dan sonra rezervasyonlar gelmeye başladı çünkü cumartesi pazar yasakların olması çok ciddi sıkıntılar yaşattı. Pandeminin getirmiş olduğu sıkıntıları çok ciddi şekilde "rent a car"da hissettik. Filo kiralama biraz daha iyiydi.  Tabii ki orada kaybımız vardı. Ama önceden kiralamış olduğumuz müşterilere hizmet vermemiz gerekiyordu. Burada iş biraz daha az kayıpla devam etti. Fakat ikinci el sektörü çok daha değişikti. İkinci el sektöründeki kayıplarımız çok dalgalıydı. Mart'tan  geçen sene Haziran'a kadar çok kötüydü, hiç satış olmadı neredeyse. Ama geçen sene Haziran'dan Kasım'a kadar ikinci el altın dönemini yaşadı. Sıfır araçlardaki tedarik sorunundan dolayı herkes ikinci ele yöneldi. Hükümetin ÖTV artışları, enflasyondaki artış, kur artışları olunca, sıfır araçların fiyatları çok artınca talepler ikinci ele kaydı. İnsanlar toplu taşıma da kullanmak istemedi pandemiden dolayı. Rent a cara da o yansıyacak diye düşündük ama hafta sonu yasaklarından dolayı olmadı. Kredi faizlerinin de düşük olmasından dolayı ki devletin yaptığı en önemli hareketlerden bir tanesi de oydu. Geçen sene Haziran ayından Kasım ayına kadar ikinci elde çok güzel iş yaptık. Fakat Kasım ayında bu Haziran'ın ortasına kadar da yine ikinci el sektörü durdu. Bunun sebeplerinden bir tanesi de faizlerin yüksek olması ve insanların hafta sonu sokağa çıkamaması ve önlerini göremiyor olmalarından kaynaklandı. Böylelikle ikinci el bir inişli, bir çıkışlı, çok dalgalı bir seyir izledi. Bizim açımızdan stabil olmayan zamanlardı. Dolayısıyla otomotiv sektörüne pandeminin etkisi çok fazla oldu. Gerek rent a carda dibe vurmuşluk olsun, gerek ikinci eldeki dalgalanmalar olsun... Bizim nasıl hareket edeceğimize dair bir planlama yapmamıza engel oldu. Normalde çok ciddi kayıplar yaratacaktı açıkçası ama çok şükür firmamızın yapısı kuvvetli olduğundan dolayı krizi pandemi döneminde çok daha az kayıplarla yaşadık. Bu süre içerisinde altyapımızı kuvvetlendirdik. Rent a carda bayileşmeyi, ikinci elde bayileşmeyi hedefledik. Yeni şubeler açıp, yeni yatırımlar yaptık. Çok ciddi yatırımlar yaptık. İnşallah pandemiden kurtulursak eğer sektörün daha da büyüyeceğini ön görüyoruz. 

Türkiye'de otomotiv sektörü ne durumda?

(Münir Sirhan Özen)-Türkiye, ikinci el sektöründe dünyada beşinci sırada. Türkiye'deki ikinci elin hala devam edeceğini öngörüyoruz. Rent a carla alakalı Avrupa'nın gerisindeyiz. Türkiye'de nüfusa göre baktığımız zaman hem otomotivde hem de kiralamada Avrupa'nın gerisindeyiz. Yani dolayısıyla kiralama sektörü de yükselişine devam edecek. Pandeminin bitmesiyle bu yükseliş biraz daha hızlanacaktır. 2015'ten beri Türkiye'deki otomotiv sektörü geri gidiyor, nüfus artıyor, arz artıyor, talep artıyor fakat satışlar azalıyor. Trafiğe çıkan araç sayısı azalıyor. Bu tabii ki hükümetin almış olduğu ÖTV artışları, kur artışı gibi sebeplerden dolayı. Bunlar da pandemiden sonra önemini yitirecek. Özel sektörün canlanması ile beraber otomotiv sektöründe bir artış olacaktır. 

DOKAY HAKKINDA

(Münir Sirhan Özen)-1975 Van doğumluyum. İlk ve ortaokulu Van'da okudum. Daha sonra liseyi ve üniversiteyi Ankara'da okudum. Ankara Bilkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı ve Kentsel Tasarım Bölümü mezunuyum. Okuldan mezun olduktan sonra peyzaj mimarlığı yaptım. Türkiye'ye ilk ledleri getirip, bunların aydınlatma projelerinde kullanımını sağladık. Ayasofya Camii'nden Başbakanlık konutuna birçok kurum, otel ve meydanın ledlerle aydınlatılmasını sağladık. Led sektöründe pazar lideriydik. En son Boğaz Köprüsü'nün aydınlatma projesini yaptık. Ardından aile şirketine dönmem gerekti. Abim Salih Özen ile birlikte çalışıyoruz. 

2003 ve 2005 sezonunda otoparkından kafesine İstanbul Olimpiyat Stadı'ını işletiyorduk, Galatasaray Spor Kulübü ile ortaktık. Aynı zamanda Adnan Menderes Havalimanı otoparklarını işletiyorduk. Dolayısıyla ya İzmir'e ya da İstanbul'a geçmem gerekiyordu İzmir'e geldim. O dönem otopark işletmesiyle ilgili yeni atılımlar yaptık. Ek başka sektörde ne iş yapabiliriz arayışına girdik, gözlemledik. Havalimanına inen yolcular nereden araç alabileceklerini soruyorlardı biz de Gaziemir'e yönlendiriyorduk. Akabinde biz de birkaç araç alalım dedik, denedik. Sonra bunun detaylarına baktığımızda genelde gurbetçilerin araç kiraladığını gördük ve bu sebeple ben yurt dışına gittim. Almanya'ya, Hollanda'ya, Belçika, Fransa gibi ülkeler ile temasa geçtik. Onlarla rezervasyon ile çalışmaya başladık, araçlarımızı artırdık. İzmir'deki neredeyse bütün rezervasyonları biz yapıyorduk. Bir sene sonra araç sayımızı 300'e çıkardık. Ancak bu araçların kışın boş kalma sorunu doğdu. Kışın bu araçlar nasıl değerlendiririz diye kiralamada farklı modelleri incelemeye başladık. O dönem Türkiye'de filo kiralama çok yeniydi, biz de dahil olduk. Bugün Ege Bölgesi'nde açık ara pazar lideriyiz, Ege Bölgesi'nin en büyük otomotiv firmasıyız. Sadece Ege Bölgesi değil, tüm Türkiye'de hizmet veriyoruz. 5 yıl önce de Yunanistan'da kiralama ofisimizi açtık. 

Akabinde tabii bu işlerin bir parçası olan "ikinci el satışı"na da geçtik çünkü kiradan çıkan arabaların satılması gerekiyordu. Önce dijital ortamlarda satışlara başladık. Daha sonra parekendeye de girdik. Yaklaşık 6 yıl önce Dokay 2. El diye bir marka daha oluşturduk. İkinci el sektöründe de Türkiye'de bir pazar payı sahibi olmayı bekliyoruz. Şimdi ikinci şubemizi de Karşıyaka'da açtık. Göztepe'de de yakın zamanda bir şubemiz açılacak. Ankara, Kayseri ve Balıkesir'de ofislerimiz var. Ekim ayı başında da İstanbul'da bir şube açacağız. Bu sene içerisinde 25 yeni ofis açma planımız var. İkinci elde de filo kiralamada yakalamış olduğumuz başarıyı yakalamayı hedefliyoruz. Bunun haricinde ikinci elde partnerlikler yapmaya başladık.  Anadolu Grubu ile beraber saatlik araç kiralama sistemi olan "Mu"nun da içerisindeyiz. Evliyim, bir kızım var. İZSİAD yönetim kurulu üyesiyim. Fenerbahçeliyim.